Bir önceki yazımda Stormtroopers ismi nereden geliyor? şeklinde bir yazı paylaşmıştık. Şimdi genel olarak Star Wars hikayesi hakkında çeşitli dedikoduları ve bilgileri paylaşacağım.
Star Wars hakkında yıllardır konuşulan pek çok dedikodu, dikkat çekici sayısız tespit var. Tüm bunlara rağmen dev yapım sinemanın hâlâ en toz kondurulmaz eserlerinden biri olarak yerini koruyor. Darth Vader adı nereden geliyor, Jedi’nin kökeni nedir, hikaye komple bir yerlerden araklandı mı? İşte kafalarınızı karıştıracak bir takım tespitler…
Ülkemizde bazı başarılı sinema filmlerini sahiplenen “Bu senaryo benim eserimden araklanmış!” diye ortaya çıkan çok kişi gördük. Star wars için henüz böyle biri ortaya atlamış değil ancak bilim kurgu hayranlarının tozlu rafları, eski video kasetleri eşeleyip çıkarttığı öyle detaylar var ki insan “George Lucas başkan yoksa sen…” demeden edemiyor. Öncelikle Star Wars üzerinde henüz böyle bir kesinleşmiş iddia olmadığı belirtmekle birlikte, sizler için Star Wars’ın esinlendiğine inanılan bazı kaynakları mercek altına aldık…
En “baba” muhabbet: Darth Vader ne demek?
Star Wars denince akla gelen ilk karakterdir Darth Vader. Onun hakkında çok şey yazıldı çizildi. Adı hakkında yapılan tahmin ve yorumlar ise her zaman kafaları karıştırdı. Sahi ne demekti Darth Vader? Ortaya atılan en iddialı fikir, Hollanda’dan geldi. Germen kökenli dillerde yer alan Vater kelimesinin aynı ingilizcedeki Father kelimesi gibi “Baba” manasına geldiği bilinir. Vader kelimesinin buradaki Baba ile örtüştüğü, Darth kelimesinin de Dark yani “Kara, karanlık” anlamının farklı bir söylenişi olarak tam yerine oturduğu düşünülerek “Kara Baba” tanımının ortaya çıktığı tahmin ediliyordu. Darth Vader’ın aslen Luke’un babası olmasıyla da bu anlam bütünlüğünün senaryoya cuk oturduğuna inanılıyordu. Peki öyle miydi?
George Lucas’ın en büyük itiraflarından biri Darth Vader’ın Luke’un babası çıkması fikrini sonradan geliştirdiğidir. Anakin Skywalker ve Darth Vader’ı başta aynı kişi olarak tasarlamadığını buna ilk filmin senaryosunu Lawrence Kasdan ile birlikte oluşturduktan sonra karar verdiğini anlatır. Bu da Vader kelimesinin baba ile bağını en baştan kopartan bir faktör. Darth kelimesi ise hâlâ her ne kadar Sith’lerin “Karanlık Taraf” yani “Dark Side” cephesi ile örtüşen bir sesteşliğe sahip olsa da doğrudan Vader’a özgü bir isim değil. Star Wars serisinin diğer filmlerinde Darth Maul, Darth Tyranus, Darth Sidious gibi pek çok karakter karşımıza çıkıyor.
Peki nedir Vader? Bazı Bilim Kurgu hayranları buradaki Vader kelimesini “Invader” yani işgalci kelimesinin kısaltılmış hali olarak yorumluyorlar. Karanlık Tarafın galaksiyi işgal edişini sembolize eden bir Darth Vader manasına sığınıyorlar. Ancak gelgelelim George Lucas bu tip konularda kafa karıştırmayı sevdiği için İlk filmden sonra 1980’de verdiği bir röportajda; “Darth Vader ismini kulağa Kara Baba ve Ölü Su (death water) gibi geldiği için seçtim” demiştir. (New York Times 18 Mayıs 1980)
“Sith”tin sene çözülemeyecek bir muamma
Sith kelimesi ise Star Wars’ta Karanlık Taraf’ın adı altında birleştiği bir cephe. Jedi’lerin baş düşmanı olarak galaksiye korku üstüne kurulu bir egemenlik getirmek isteyen Sith’lerin kelime olarak nereden geldiği bir başka merak konusudur. Sith kelimesinin köken olarak eski İngilizce’de bir dayanağı var. 950 yılına kadar kullanılan “Orta İngilizce” ya da “Eski İngilizce” sözlüklerinde; Siththa adında bir kelime var ve bu kelimenin Vikinglerin kullandığı dilden devşirilen ve sonrasında almanca da Seit olarak kullanılan bir kelimeye dayandığı düşünülüyor. Gotların da bu kelimeyi Seithus olarak kullandıkları biliniyor. Direkt mana olarak “geç kalınmış, belli bir zamandan beri” gibi bir anlam taşıyor. Ancak Sith’leri temsil eden hangi özellik itibariyle bu kelimenin seçildiği belirsiz. Bazı bilim kurgu hayranları “Adı bile duyulduğunda kaçmak için çok geç olan” manasının Sith Lordları üzerinde bu şekilde anlam kazanabileceğini tartışıyor. Bu konu oldukça belirsiz.
Jedi kuzum yoksa sen?
Jedilerin her zaman Samuray kültüründen esinlenilerek oluşturulduğuna inanılır. Obi-Wan Kenobi gibi Jedi ustalarının adlarının da yine bu şekilde Japon kültürüne bir saygı duruşu olduğu düşünülür. Evet Jediler pek çok özellikleriyle Samuray kültürüne yakın duruyorlar. Ancak adları nereden geliyor, bunu eşelediğimiz zaman belki de Star Wars’un tamamının bir yerlerden esinlenildiği yönünde fikirler karşımıza çıkıyor.
Başlarda Jedi isminin İncil’de geçen, “Tanrının sevdiği adam” anlamına gelen Jedidiah adının, bir versiyonu olduğu düşünülüyordu. Fakat sonrasında eski bir bilim kurgu eserinden ilginç bir detay ortaya çıktı. Geçtiğimiz yıllarda pek başarılı olmayan bir de filmi çekilen “John Carter of Mars” adlı çizgi roman’da çok ilginç bir detay var. 100 yıl önce Edgar Rice Burroughs tarafından yazılan bu hikayede, Mars’ın kraliyet ailesi “Jed” olarak tanımlanıyor. İmparator Jeddak, İmparatoriçe Jeddara, Kral Jed… Jedi isminin buradan esinlenildiğine inanılıyor. Buna inanılmasına sebep olan şey ise Star Wars’ın bu hikayeden pek çok figürü barındırıyor oluşu…
John Carter = Han Solo + Luke Skywalker olabilir mi?
Tarzan’ın yaratıcısı Edgar Rice Burroughs tarafından 1900’lerin başlarında kaleme alınan John Carter’ın hikayeleri bir bilim kurgu serüveni olarak pek çok filme esin kaynağı olmuş bir eser. Ancak Star wars gibi kült olmuş bir seriye nasıl etki ettiği oldukça ilginç. George Lucas her ne kadar bazı röportajlarında çıkış noktasının Flash Gordon’un maceraları olduğunu dillendirse de, John Carter’dan etkilenmiş olması da büyük bir ihtimal. Hatta John Carter’ın hikayelerinde antik bir medeniyet gibi anlatılan Mars’ta yüksek teknolojiyle kılıç dövüşünün harmanlanmış olmasının, Star Wars’ın ruhuna işlemiş olduğu en çok ilgi uyandıran dedikodudur.
Jedi adının geldiği kaynak olması dışında Prenses Leia’nın, Mars Prensesi’nin ete kemiğe bürünmüş hali olduğunu sanki “Return Of The Jedi” de gördük gibi. Çirkin bir yaratık tarafından tutsak edilmiş, altından bikini giyen bir prenses… Tanıdık geliyor sanki.
John Carter’da yer alan Woola adlı yaratığın Jabba The Hutt ile benzerliği de dikkat çekmiyor değil.
Bununla birlikte dev yaratıkların dövüştürüldüğü bir arena fikri de yine John Carter hikayelerinde tasvir edilenler arasında. Star Wars “Attack of the Clones” filminde gördüğümüz Tozlu Arena da bu tasvirin bir kopyası niteliğinde.
İşin ilginci bu benzerliklere dünya 2012 ’de çekilen John Carter filmiyle aşina oldu ve bu filmin Star Wars’tan esinlenildiği düşünüldü ancak film tamamen Edgar Rice Burroughs’un yaklaşık 100 yıl önce kaleme aldıkları üzerine kuruluydu. Bu da iki filmin arasındaki benzerliklerin aynı kaynağa dayandığı yönünde bir inandırıcılık yarattı. Kaldı ki John Carter’ın 2009’da bir de amatör denilebilecek bir filmi daha çekilmişti.
Han Solo ve Luke Skywalker karakterlerinin ikisi de aslında Star Wars serisinin orjinal üçlemesinin ana karakteri olabilecek kadar hikayenin merkezinde yer alıyordu. Bu tarz serilerde genelde “esas oğlan” filmin güzel prensesini kapan taraf olur. Star Wars’ta Luke ve Leia arasındaki yakınlaşmanın sonradan kardeşlik bağıyla açığa kavuşması, Han Solo’nun Leia ile aşka yelken açması burada sanki bir çözülme olduğunu düşündürüyordu. Luke ve Han Solo asla aynı karakterde bir araya gelemeyecek özellikler taşıyor gibiydi.
John Carter ise karakter olarak sanki bir Han Solo ve Luke Skywalker karışımı gibi. Orjinal eserde Mars, 2012’de çekilen filmde Barsoom olarak adlandırılan bir gezegene giden bir Amerikalıdır John Carter. 1800’lerde Amerika’da altın arayan Apaçilerle savaşan John bir gün bir madalyon bulur ver yabancısı olduğu bir gezegene ışınlanır.
Burada büyük bir savaşın ortasında kendisini bulur. Gezegene yabancı olan fiziksel özellikleri ona çok yükseklere zıplama özelliği vermiştir, kendisine çizdiği yolda görevi basittir. Prensesi kurtar, savaşı iyilerin kazanmasına yardım et, bol bol macera yaşa, dirlik düzeni sağla… Orijinal John Carter’ı okurken tanıdık gelmiyor değil.
Son olarak tekrar altını çizmek gerekir ki, Star Wars esin kaynakları konusunda hâlâ bir kapalı kutu. Tek gerçek dünyanın en başarılı bilim kurgu serisi olduğu ve derin senaryosu, hikayesi dolgun karakterleriyle her zaman yerinin ayrı olacağı.
Kaynak: Oktay Volkan Alkaya / Radikal 16-12-2105
Bonus: Star Wars Hakkında Yoda’nın Bile Bilmediği 10 Bilgi
Star Wars’ı çok fazla anlatmaya gerek yok. Şimdi istersen onun hakkında pek bilinmeyen bilgilere geçelim. Işın kılıçları hazırsa başlıyoruz!
- Star Wars ile 2001: A Space Odyssey’in ekibi her bir elemanına kadar aynı kişiler.
- Filmdeki birçok karakterin ismi çocukların tatlı uydurmalarından esinlenerek oluşturulmuş. Mesela Jar Jar Binks gibi.
- “A New Hope” Tunus’un Tataouine şehrinde çekildi. Filmden sonra set toparlanmadı ve inşa edilen evlerde yaşayanlar var.
- Yoda’nın yüzü E.T.’nin ve Albert Einstein’ın karışımı. 🙂
- Asteroid sahnesinde patlıyor gibi görünen asteroidler aslında ayakkabı ve patates.
- Han Solo rolünü Harrison Ford kabul etmeseydi teklif Al Pacino’ya gidecekti.
- Qui-Gon Jinn’in kullandığı iletişim cihazı aslında bir tıraş makinesi.
- Ewok’lar aslında Tibetçe konuşuyorlar.
- Darh Vader ilk filmde sadece 12 dakika gözüktü.
- Chewbacca, George Lucas’ın köpeğinden esinlenerek oluşturuldu.
*: Darth Maul’un öldürülmesinin sebebi, Darth Vader’dan daha popüler olmasının önüne geçmekti.
Bu arada çıktığında The Mandalorian 2 sezon’u izlemeyi unutmayın. Ayrıca meraklısı iseniz aşağıdaki videoyu da izlemekte fayda var.