Google 14 Ağustos günü Doodle ile Türk gök bilimci, Türkiye’nin ilk bilim kadınlarından biri olan Nüzhet Gökdoğan’ı doğum gününde andı.
Bu Doodle çalışması, İzmirli sanatçı Ali Çetinkaya tarafından resimlendi.
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk bilim kadınlarındandır. “Türkiye’nin ilk kadın gökbilimcisi ve ilk kadın dekanı” olarak bilinir. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi kayıtlarındaki bir numaralı doktora tezinin sahibidir ve Fakülte’deki Astronomi Kürsüsü’nde görev yapan ilk Türk doçent olan Gökdoğan, 1954-1956 ve 1978-1980 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığı yaptı. Bayındırlık Bakanlarından siyasetçi Ali Mukbil Gökdoğan’ın eşi, Cumhuriyet tarihinin ilk kadın keman profesörü Gönül Gökdoğan’ın annesidir.
Bilim insanı Nüzhet Gökdoğan kimdir?
Türkiye’nin ilk kadın astronomu olarak bilinen Nüzhet Gökdoğan, 1910 yılında İstanbul’da doğdu. Babası, Osmanlı Devleti’nin son döneminde Maliye Bakanlığı yapan Mehmet Cemil Bey, annesi ise eğitimli ve kültürlü bir kadın olan Emine Hanım’dı. Nüzhet Hanım, küçük yaşlardan itibaren matematik ve fen bilimlerine ilgi duydu. İlk ve orta öğrenimini Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nde tamamladıktan sonra, 1929 yılında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’ne girdi. Burada fizik ve astronomi eğitimi aldı. 1933 yılında mezun oldu ve aynı yıl Türkiye’nin ilk gözlemevi olan İstanbul Üniversitesi Gözlemevi’nde asistan olarak çalışmaya başladı.
Nüzhet Gökdoğan, gözlemevinde yaptığı çalışmalarla Türk astronomi tarihine önemli katkılarda bulundu. Özellikle değişen yıldızlar, gökada yapıları, kuyruklu yıldızlar ve gezegenler üzerine araştırmalar yaptı. 1936 yılında Almanya’ya giderek Berlin-Babelsberg Gözlemevi’nde çalıştı. Burada değişen yıldızlar üzerine doktora tezini hazırladı ve 1938 yılında doktor unvanını aldı. Aynı yıl Türkiye’ye döndü ve İstanbul Üniversitesi Gözlemevi’nde doçent olarak göreve devam etti. 1943 yılında profesör oldu ve 1950 yılında gözlemevinin müdürü seçildi.
Nüzhet Gökdoğan, Türkiye’de astronomi biliminin gelişmesi için büyük çaba sarf etti. Birçok öğrenci yetiştirdi, kitaplar yazdı, seminerler verdi, uluslararası toplantılara katıldı. Ayrıca Türk Astronomi Derneği’nin kurucularından ve ilk başkanı oldu. 1973 yılında emekli olana kadar gözlemevinde çalıştı. Emekli olduktan sonra da bilimsel faaliyetlerine devam etti. 1986 yılında hayatını kaybetti.
Nüzhet Gökdoğan, Türkiye’nin ilk kadın astronomu olmanın yanında, Türk bilim tarihinin de önemli isimlerinden biridir. Onun sayesinde Türkiye’de astronomi bilimi ilerlemiş, yeni nesillere ilham kaynağı olmuştur. Onun hayatını ve çalışmalarını anlatan bir blog yazısı yazmak istedim. Umarım siz de beğenirsiniz.