Klasik kıyametin yeniden keşfi, 1961’de yayınlanan, dünya’nın ekseninden çıkıp giderek güneşe yaklaştığını ve ekstrem sıcaklıklara ulaşmasını anlatan İngiliz kült bilim kurgu filmi: “The Day the Earth Caught Fire” (Dünyanın Yandığı Gün).
The Day the Earth Caught Fire, 1961 yapımı bir İngiliz bilim kurgu felaket filmidir. Val Guest tarafından yönetilen ve Edward Judd, Leo McKern ve Janet Munro’nun başrollerini paylaştığı film, iki ülkenin aynı anda atom bombası testleri yapmasının Dünya’nın eksenini kaydırmasına ve gezegeni güneşine doğru sürüklemesine neden olmasını anlatıyor.
Film, bir İngiliz radyo istasyonunda çalışan Peter Stenning (Judd) ile başlıyor. Stenning, dünyanın hızla ısındığını ve buzulların eridiğini fark eder. Bu durumu araştıran Stenning, bir bilim adamından, ABD ve Sovyetler Birliği’nin aynı anda atom bombası testleri yapmasının Dünya’nın eksenini kaydırmasına neden olduğunu öğrenir. Bu da gezegenin güneşine doğru sürüklenmesine neden olmaktadır.
Stenning, bu bilgiyi yetkililere iletir, ancak kimse ona inanmaz. Stenning, durumu kendi başına düzeltmeye karar verir ve Sovyetler Birliği’ne bir gezi yapar. Sovyet bilim adamlarıyla birlikte, Dünya’nın eksenini eski haline döndürmek için bir plan hazırlarlar.
Stenning ve Sovyet bilim adamlarının planı işe yarar ve Dünya’nın ekseni eski haline döner. Ancak, gezegen çoktan güneşine doğru çok fazla sürüklenmiştir. Dünya’nın iklimi hızla değişir ve kıtlık ve savaş başlar.
Film, insanlığın kendi eylemlerinin sonuçlarından kaçamayacağı mesajıyla sona erer. Atom bombası testleri gibi yıkıcı eylemler, gezegenimize geri dönebilecek olumsuz sonuçlara yol açabilir.
Spoiler!
Filmin mesajının ve hikâyesinin gücü finale doğru artıyor. Dünya hükümetleri, gezegeni güvenli yörüngeye geri döndürmek için Batı Sibirya’da çok sayıda nükleer bomba patlatmaya karar veriyor. Ancak kendileri de bunun işe yarayıp yaramayacağını bilmediklerini itiraf ediyor. The Day the Earth Caught Caught Fire, finali de kendine yakışır şekilde ana karakterlerin gözünden yapıyor. Dünyanın kurtulup kurtulmadığını açıklamak yerine, ertesi günkü gazetenin iki ihtimali de düşünerek hazırlandığını gösteriyor. Bir versiyonunda, “Dünya Kurtuldu” manşetiyle insanlığın zaferi kutlanırken, diğer versiyonda bir ağıt mahiyetinde “Dünya Battı” manşeti atılıyor. Film bu muğlaklıkla sona ererek, böyle büyük bir kriz karşısında elinden bir şey gelmeyen insanların yaşadığı sorunlara dikkat çekiyor. Başbakan yakında gezegenin yok olup üzerindeki herkesin ölebileceğini nihayet açıkladıktan sonra, Stenning’in Maguire’a; aslında kendine ve hatta izleyen herkese sorduğu soru film bittikten sonra akıllarda yankılanıyor: “Bir şeyler yaparlar herhâlde? Bir şeyler yapmaları gerekiyor!”
Filmin eleştirileri
The Day the Earth Caught Fire, eleştirmenler tarafından genel olarak olumlu karşılandı. Film, bilim kurgu ve felaket filmleri türlerinde bir klasik olarak kabul edilmektedir. Filmin, döneminin sosyal ve siyasi iklimini yansıttığı ve atom bombası tehdidini güçlü bir şekilde ele aldığı söyleniyor.
Film, 2001 yılında Criterion Collection tarafından DVD’de yayınlandı. Film, Criterion’un “Masters of Cinema” serisine dahil edildi.
Filmin fragmanı
The Day the Earth Caught Fire, bilim kurgu ve felaket filmleri türünün klasiklerinden biridir. Film, günümüzde bile izleyiciyi etkilemeye devam ediyor.
Filmin bazı önemli noktaları şunlardır:
- Film, nükleer testlerin çevreye olan potansiyel etkilerini araştırıyor.
- Film, bir kıyamet senaryosunda insanların nasıl davranacağını gösteriyor.
- Film, insanlığın geleceği hakkında düşündürücü sorular soruyor.
BBC Culture’ın haberindeki yorumlar
Dünya üst üste görülen rekor sıcaklıklar ve sıcak hava dalgalarıyla kavruluyor ve bunun iklim değişikliği ve küresel ısınmadan kaynaklandığı bilgisi de kimse için sır değil.
Eğer felaket temalı bir bilim kurgu filmi arayışındaysanız BBC Culture ekibi The Day the Earth Caught Fire filmini öneriyor. Ancak bir not düşelim, şaşırmaya hazır olun. Çünkü 1961 yılında vizyona giren İngiltere yapımı bu film, adeta günümüz sıcaklık koşullarını kurgulamış.
Filmde, aynı anda nükleer bombalar patlatan Amerika ve Rusya, Dünya’nın eksenin 11 derece kaymasına yol açıyor. Sonucunda daha hızlı dönmeye başlayan ve Güneş’e yakınlaşan Dünya’da, ekstrem sıcaklıklar gözlenmeye başlıyor. İlk etapta artan sıcaklıklara adapte olan insanlar ise, sıcaklık kavurucu derecelere ulaştığında çaresiz kalıyorlar. Suların kuruması ve kaynakların azalmasıyla işler boyut atlayınca, hükümetler olağanüstü hal ilan etmek zorunda kalıyor.
Filmde anlatılan koşulların yanı sıra, karakterler de günümüz insanına oldukça benziyor.
Karakterlerin insan doğası çok ilginç. Günümüz ile benzerlikler görüyorum çünkü insanlar bunun olduğunu kabul etmiyorlar. Eşi benzeri görülmemiş olayların olduğunu görebiliyorlar ama gerçekten bir sorunumuz olduğunu kabul etmeye istekli değiller
The Day the Earth Caught Fire kitabı için yazar Leroy Dubeck
Nükleer patlama kısmı günümüzde pek de geçerli değil. Ancak aşırı ısınan bir gezegenle başa çıkma senaryosu yerinde ve gerçekten bir etki yaratıyor. Açıkça daha hızlı bir ölçekte gerçekleşiyor, ancak toplum ve ekonomi üzerindeki etkisi büyük bir uyarı.
İklim bilimcisi, aktivist, ve yazar Bill McGuire
Filmin yönetmenleri Val Guest ve Wolf Mankowitz, Soğuk Savaş esnasında yayınlanan bu filmi aslında gündemdeki nükleer savaş tehdidine karşı bir uyarı olarak çekmişler. Fakat o dönem için bir bilim kurgu malzemesi olan ekstrem sıcaklıklar, maalesef günümüzün gerçekliği konumunda.